Opinie: Leraren, verzet je tegen de roep om mondkapjes

(Volkskrant)

Opinie: Leraren, verzet je tegen de roep om mondkapjes
Maandag begint een deel van de scholen weer. Lokalen vol tieners, bovenop ¬elkaar.  Een mondkapjesverplichting? Niet doen, betoogt docent Remy Balistreri.
Vakbond Leraren in Actie en epidemioloog Patricia Bruijning pleitten maandag in Nieuwsuur voor de invoering van een mondkapjesplicht op middelbare scholen. Volgens een niet-representatieve peiling, waaraan slechts 400 leraren meededen en waarbij de vraagstelling een suggestief karakter had, zou 80 procent van de leraren zich zorgen maken over de heropening van de scholen. Dit beeld strookt niet met wat een groot deel van de leraren na de zomer wil: gewoon weer lesgeven.
De regering van de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen heeft vorige week al een mondkapjesplicht ingesteld voor middelbare scholen. Op het schoolterrein, in de gangen en in het klaslokaal moeten leerlingen een mondkapje op. Alleen als het voor het onderwijs nodig is, mag het kapje af. Maar een mondkapjesverplichting op scholen is een onwenselijke ontwikkeling, waartegen leraren zich nog voor de start van het nieuwe schooljaar dienen uit te spreken.
De heropening van het onderwijs na de lockdown is, ook na het wegvallen van de anderhalvemeternorm voor leerlingen, probleemloos verlopen. Er zijn geen gevallen bekend waarbij een cluster van besmettingen op een school is ontstaan. Voor leerlingen, docenten en ouders is het een verademing dat de scholen weer open kunnen en dat er weer ‘normaal’ lesgegeven mag worden. Onderzoekers benadrukken, juist in recent verschenen Europees onderzoek, bovendien dat kinderen en jongeren slechts een marginale bijdrage leveren aan de verspreiding van het coronavirus. In plaats van mondkapjes, afstandsnormen en spatschermen kunnen scholen beter werk maken van het verbeteren van de ventilatie in de lokalen. Het mondkapje is een belemmering van sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen. Voor kinderen in de puberleeftijd zijn interactie en fysiek contact noodzakelijk. Onvoldoende aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen leidt, zowel op korte als op lange termijn, tot schadelijke psychische effecten. De ontwikkeling van pubers moet in de komende maanden of jaren, tot er een werkbaar vaccin beschikbaar is, niet ondergeschikt worden verklaard aan de bestrijding van het virus.
Het mondkapje beperkt bovendien de communicatiemogelijkheden in de klas. Dit heeft een negatief effect op de kwaliteit van het onderwijs. Communicatie is essentieel in een les, waarbij leerlingen met elkaar en de met de docent over de lesstof en over hun leefwereld moeten kunnen praten. Na een periode van verschraling van de onderwijskwaliteit als gevolg van het afstandsonderwijs, dient het onderwijs er nu op gericht te zijn kwalitatief goede lessen te verzorgen.
Praktische uitdagingen
Een verplicht mondkapje stelt scholen ook voor praktische uitdagingen. Voor een volle lesdag heeft een leerling al snel drie kapjes nodig. Dat is niet alleen onhandig, maar voor sommige ouders wordt dat ook erg duur. Wie bepaalt bovendien wanneer het onderwijskundig noodzakelijk is om het kapje af te zetten? Hoe zit het met gymlessen en met de lunchpauze? Energie die docenten en toezichthouders stoppen in het handhaven van een mondkapjesplicht, kan niet meer worden gestoken in het onderwijs of de leerlingbegeleiding.
Het Outbreak Management Team en de regering hebben zich op het standpunt gesteld dat mondkapjes vanuit gezondheidsperspectief niet noodzakelijk zijn. Mondkapjes kunnen wel nuttig zijn in experimenten met betrekking tot gedragsbeïnvloeding. Voor het onderwijs betekent dit dat er geen medisch argument is om mondkapjes te verplichten. Het beïnvloeden van gedrag behoort standaard tot de pedagogische taak van de docent. Die kan voor het stimuleren van wenselijk gedrag putten uit een rijk instrumentarium. Dat maakt scholen bij uitstek een onlogische plek voor een mondkapjesplicht.
Leerlingen hebben recht op een warme en vertrouwde schoolomgeving, zonder angst en smetvrees. Leerlingen zijn geen potentiële virusdragers, maar jonge mensen in ontwikkeling die aandacht en begeleiding nodig hebben. Een mondkapjesverplichting belemmert hen in het contact en vermindert de kwaliteit van het onderwijs. Niet doen, dus.
Remy Balistreri is docent geschiedenis in het voort¬gezet onderwijs.

[zombify_post]